Verborgen Gebreken - Renate Dorrestein

‘’En god zag dat het goed was.’’

Een boek over een boos, getraumatiseerd meisje en haar broertje die op hun vakantie in Schotland weglopen. Zich in een auto van een oude vrouw schuilhouden, en door haar onder de hoeden worden genomen. Allemaal houden ze iets verborgen. Een luchtbuks gaat af. Incest.

Renate Dorrestein heeft in haar boek ‘’verborgen gebreken’’ een ongeloofwaardig, maar meeslepend verhaal gecreëerd. Vanaf het moment dat je het boek openslaat wordt je meegesleept door de vele gebeurtenissen, flashbacks en Renate’s fijne manier van schrijven. Maar naarmate het boek zich vordert ga je jezelf dingen afvragen, omdat het verhaal nou eenmaal niet helemaal goed in elkaar zit. De handelingen en motieven ontberen elke logica. Zou een meisje van tien werkelijk zinnen denken als: 'Je moet zulke dingen wetenschappelijk benaderen.’ En ‘Cijfers geven orde.' En zo zijn er nog talloze voorbeelden van onrealistisch gebeurtenissen te vinden, bijvoorbeeld waarom Agnes (de oude vrouw) de kinderen niet gelijk naar de politie brengt.

Toch kun je niet zeggen dat het zomaar een boek is met een onrealistisch verhaal. Renate Dorrestein heeft de personages, en het landschap zodanig goed en gedetailleerd beschreven dat er veel empathie gecreëerd wordt. Het boek bevat prachtige beschrijvingen van het Schotse landschap en de gedachtegangen en gevoelens van de personages, die mij persoonlijk heel erg aanstonden.

Ook is het hoofdthema incest goed aan het licht gebracht. Zo is het niet alleen negatief belicht maar wordt er ook van andere kanten naar het onderwerp gekeken. Vragen als ‘’is incest te accepteren als het echte liefde is’’ en ‘’hoe breng je ongewilde incest ter sprake’’ zijn vragen die zeker in je hoofd ploppen tijdens het lezen.

Andere thema’s zoals onvolmaaktheden en onmogelijke levensopdrachten worden ook heel mooi beschreven. Ik citeer: “Wat betekent het als je niet meer van de alledaagse dingen kunt genieten? Heb je dan een depressie? Nijdig trapt ze opzettelijk in een modderpoel. Je hoort tegenwoordig maar continu gelukkig te zijn. Alsof het leven je niet voor de ene onmogelijke opdracht na de andere plaatst: je moet je verliezen incasseren, je in het onvermijdelijke schikken, je tekortkomingen onder ogen zien, jezelf en anderen vergeven. Toe maar, alsof het niets is.” Misschien is deze gedachtegang van Agnes wel te beschouwen als het motto van het verhaal. Maar dit is echter discussieerbaar.

De zeven hoofdstukken van ‘’Verborgen Gebreken’’ beginnen alle met een deel uit het scheppingsverhaal. Ik begreep dit niet, ik zag het verband niet met de rest van het verhaal. Pas toen ik in het laatste hoofdstuk de zin 'En God zag dat het goed was' las, begon ik het enigszins te begrijpen. Misschien wordt er bedoeld dat volmaaktheid nou eenmaal niet tot de schepping behoort…

Literatuurgeschiedenis opdrachten

DE GOUDEN EEUW

Joost van den Vondel, de prins der dichters

Zijn collega’s noemden hem ‘de prins der dichters’ want in hun ogen was hij de beste. Joost van den Vondel werd de beroemdste schrijver uit de Gouden Eeuw.

1. Noem ten minste twee redenen waarom Vondel al in zijn eigen tijd te boek stond als ‘de grootste schrijver’.

Hij heeft in de Gouden Eeuw veel belangrijke gebeurtenissen becommentarieerd.

En in zijn werk komen veel politieke en godsdienstige onderwerpen voor, dit was in der tijd nieuw en populair. 

2. Leg uit hoe het kon dat een beroemd auteur als Vondel geldproblemen had, terwijl hedendaagse beroemde auteurs gemakkelijk van hun pen kunnen leven.

Hij was een kousenhandelaar , hiermee verdiende hij gewoon goed. Maar toen zijn zaak failliet ging, kreeg hij een baantje bij de Amsterdamse Bank van Lening. Er waren niet veel mensen die boeken kochten, en het verdiende niet goed.

3. Zoek zelf achtergrondinformatie bij het gedicht Het stockske.

a.         Welke gebeurtenis wordt hier door Vondel beschreven?

Vondel vergelijkt Maurits die veel van de ervaren oudere staatsman Oldenbarnevelt had geleerd, met Nero, die zijn leermeester Seneca  dood liet gaan.

b.         In het gedicht wordt het stokje aangesproken alsof het een persoon is: waarom gebruikt Vondel deze techniek?

Hij gebruikte personages en metaforen om personen en gebeurtenissen uit de werkelijkheid uit te drukken.

c.         Welke boodschap wilde hij met het gedicht geven?

Dat de andere partij schuldig was.

d.         Kun je het stokje tegenwoordig nog ergens bekijken?

Ja, in het Vondel-museum

Pieter Corneliszoon Hooft, de elegante intellectueel

P.C. Hooft schreef geleerd en elegant. Met zijn veelzijdige oeuvre oefende hij veel invloed uit op andere schrijvers.

1. Wat waren de belangrijkste ideeën die Hooft met zijn werk wilde uitdragen? Noem er drie.

-Leidinggevenden moeten het landsbelang boven eigenbelang stellen en hun ondergeschikten goed behandelen.

-Toen hij in Frankrijk en Italië de kunst van de renaissance en de oudheid verder leerde kennen, werd hij nog enthousiaster. Daar moest Nederland een voorbeeld aan nemen! Terug in Amsterdam legde hij zich toe op modernisering van de Nederlandse literatuur.

2. Lees het Deuntje, op deze pagina, dat begint met ‘Als Jan Sijbrecht zou belezen’.

a.         Omschrijf kort (in maximaal 100 woorden) de rol van Jan en de rol van Sijbrech in dit lied.

Sijbrech is een mooie dame die een voorbeeld is van hoe je je niet moet gedragen in een relatie. Ze misbruikt de wil van Jan om met haar een relatie te krijgen, door dominant te zijn. Ze slaat hem en zegt dat hij haar maar moet verdragen, als hij echt Reine Liefde voor haar heeft.

2. Leg uit wat Jan en Sijbrecht bedoelen met de refreinregel ‘Reine liefd’ kan niet vergaan’.

Pure liefde vergaat niet.

3. Ga naar http://home.hetnet.nl/~corpetrus/dichters/FrancescoPetrarca.htm en lees sonnet 134 en sonnet 292.

a.         Vergelijk deze sonnetten met ‘Mijn lief, mijn lief, mijn lief’ van P.C. Hooft, dat in het Terzijde bij deze pagina (Hooft op vrijersvoeten) is opgenomen). Zie je overeenkomsten of verschillen?

Ze rijmen op de zelfde manier.

Ze gaan bijna allemaal, of misschien wel allemaal, over de liefde (in het begin), vaak de onbereikbare liefde omdat het over verdriet en pijn gaat(aan het eind).

2. Voldoen de sonnetten aan de algemene regels die op de literatuurgeschiedenispagina ‘Revolutie in de Nederlandse literatuur’ gegeven worden? Geef argumenten voor je antwoord.

Sonnet: een veertienregelig gedicht met een wending in de inhoud, vaak na de achtste versregel. Tachtigers kozen later het sonnet als instrument voor originaliteit, individualisme en expressie van gevoelens. In de renaissance lag dat anders. Daar bootste men juist het werk van anderen na (imitatio) en bracht men algemene gevoelens onder woorden. Wel moest de navolging op zo origineel mogelijke wijze gebeuren, zo bewees je je voorbeeld eer en liet je zien dat je zelf ook talent bezat.

Lachen is gezond

Lachen gold in de Gouden Eeuw als een beproefd medicijn tegen depressies. Er bestond een uitgebreid repertoire van populaire moppen, die allesbehalve preuts waren.

1. In de zeventiende eeuw meende men dat de lach een heilzame werking had. Waarom dacht men dit?

2.         a. Wat was het gevolg van de strengere censuur voor de literaire humor in de Zuidelijke Nederlanden?

b. Hoe werkte de grotere vrijheid in de Noordelijke Nederlanden in de literaire humor door?

3. Lees de tekstpagina over Bredero’s Moortje en Huygens’ Trijntje Cornelisdr.

a.         Welke humoristische technieken gebruiken deze auteurs?

b.         Welke overeenkomsten zie je? En welke verschillen?

Aardse paradijzen

Rijke zeventiende-eeuwers laten buiten de steden een buitenplaats aanleggen en nodigen dichters uit er een ‘hofdicht’ over te schrijven.

1 De zeventiende-eeuwse hofdichten zijn een teken van de rijkdom en welvaart in de Noord-Nederlandse Republiek. Waarom is dit zo?

De hofdichten werden vaak geschreven voor rijke mensen die in buitenplaatsen woonden. De dichten hierover tonen dus aan dat Nederland in de 17^e eeuw erg welvarend was, omdat er veel buitenhuizen waren en deze erg chique waren.

Ook betekend het dat men goed geletterd was die dagen, wat ook een teken van welvaart is.

2 Welke rol speelt de natuur in deze gedichten?

In de hofdichten speelt de natuur vaak een belangrijke rol. Deze wordt vaak met al zijn pracht beschreven door de dichter.

3 Ga naar de website van Huygensmuseum Hofwijck (www.hofwijck.nl).

a. Zoek via internet op wat er geworden is van de buitens Ockenburg en Sorghvliet.

Er wordt ingezoomd op Constantijn Huygens’ band met de Oranje’s, zijn boeiende privé leven, literatuur, muziek, architectuur en kunst. Zo was het secretaris Constantijn die de schilder Rembrandt bij stadhouder Frederik Hendrik introduceerde. En heeft het Oranjehuis veel te danken aan zijn loyale zeventiende-eeuwse raadsheer.

b. Wat is je conclusie?

Dat de hofdichten erg mooi waren, en de natuur goed beschreven. De hofdichten zijn ook een teken van welvaart in de 17^e eeuw.

Revolutie in de Nederlandse literatuur

De schrijvers voeren vernieuwingen door in de Nederlandse literatuur en steunen de vrijheidsstrijd.

1 Beschrijf waaruit de revolutie in de Nederlandse literatuur na 1550 bestond. Betrek in je beschrijving in elk geval de termen renaissance, imitatio en sonnet en leg ze uit.

De revolutie van de Nederlandse literatuur bestond uit sonnetten. Een sonnet is een compacte dichtvorm waarin de auteur zijn technische kwaliteiten kan laten zien. Het is een veertienregelig gedicht met na de achtste versregel regel vaak een wending in de inhoud. In deze sonnetten wilden ze hun nieuwe ideeën uitdragen.

Door de Renaissance ontstonden veel nieuwe literaire genres en dichtvormen. Renaissance betekent hergeboorte. Met die term worden in de Europese literatuur- en kunstgeschiedenis de periode en de stroming aangeduid waarin Griekse en Romeinse helden uit de oudheid opnieuw populair werden. Tijdens de Renaissance bootste men  het werk van anderen na (imitatio) en bracht men algemene gevoelens onder woorden.

2. Op de startpagina van de DBNL vind je in de rubriek ‘Nieuwe gedichten’ sonnetten uit de 21ste eeuw.

a.         Kies er een uit en beschrijf kort de inhoud.

Rodin's Balzac

De scheppingskracht staat op 't gezicht geschreven,

Waar ieder avontuur zijn sporen liet.

Daar binnenin wordt 't wiss'lend lot geweven

Van wie hij met zijn geestesoog beziet.

Beheerser van geluk, geld, dood en leven,

Vanaf dichtbij tot in een ver verschiet,

Verrijst hij: onbehouwen en verheven,

In brons verbeeld zijn geestkracht van graniet.

Maar is hij tot het need'rig werk bij machte?

Door zijn postuur verraderlijk onthand,

Lijkt hij voorgoed alleen met zijn gedachten.

Zichtbaar gedoemd om visionair te blijven,

Brengt hij nog juist het uiterste tot stand,

En schept de man die alles op zal schrijven.

Het gaat oever god, en welke vorm hij  kan aan nemen. Ook gaat het over het leven, en over hoe men het leven leeft.

b.         Vergelijk het gekozen sonnet met dat van Van der Noot op deze pagina. Voldoen deze twee sonnetten aan de algemene regels voor inhoud en vorm die op deze pagina voor de renaissance gegeven worden? Geef argumenten voor je antwoord.

Ze voldoen beide aan de regels, maar het zijn geheel andere gedichten. De een gata over liefde, en de ander over god.

3. Schrijf zelf een sonnet over een actuele gebeurtenis in de maatschappij of in je persoonlijke leven. 

Waar moeten het toch heen

Met al dat gedoe

Zeg het dan meteen

Want ik word moe

Hoe lang gaat dit door

Ik kan het geheel niet meer zien

Waar doen we het voor

Of  ben ik de enige misschien

Hoor ik hier niet thuis

Maar als het niet hier is

Waar voel ik mij dan thuis

Wat is het dat ik mis

 

DE MIDDELEEUWEN

Van den vos Reynaerde

De Reinaert van ‘Willem die Madocke maecte’, is een satirisch dierenverhaal, waarin de middeleeuwse maatschappij een spiegel voorgehouden krijgt.

1. Waar blijkt in het tekstfragment dat Reinaert een doortrapte schurk is?      Dit blijkt al direct aan het begin van de tekst. Hierin wordt duidelijk dat Reinaert Tibeert door het bespotten van zijn aarzeling hem zover krijgt om zichzelf het oordeel aan te doen. Ook in het vervolg van het verhaal wordt dit duidelijk, waar Reinaert Tibeert in zijn doodsnood bespot.
2. Welke twee tegenstrijdige gevoelens maakt Reinaert bij de lezer/luisteraar los?De ene keer krijg je bewondering voor hem door zijn slimheid. Maar de andere keer roept hij juist afschuw op door de manier waarop hij anderen te grazen neemt.
3. De prent van Fokke ende Sukke bij deze pagina verwijst naar de 'Madocke'. Leg uit hoe de humor in deze grap in elkaar steekt.  De prent bevat een woordspeling op het werkwoord 'maken'. De eerste zin van Reinaert luidt 'Willem die Madocke maecte', waarbij 'maken' doorgaans opgevat wordt als 'schrijven' en Madocke dus een tekst moet zijn. Volgens de prent is 'een madocke' echter een ingewikkeld apparaat, dat door Willem 'gemaakt' in de zin van 'gerepareerd' zou kunnen worden. Dat werpt een geheel nieuw licht op de eerste zin van de Reinaert.

Rederijkerij

De rederijkerskamers speelden een centrale rol in het literaire leven in de laatmiddeleeuwse stad. Rederijkers hielden zich bezig met literatuur in wedstrijdvorm.

1.Rederijkers hielpen veel bij de organisatie en uitvoering van bijvoorbeeld processies. Ze hielpen bij belangrijke gelegenheden, rederijkers probeerden mensen aan zich te binden door een rol te spelen in de propaganda voor de eigen stad.
2.
Beste deelnemers,
Er gaat een geweldige gedichtenwedstrijd plaatsvinden op het stadsplein voor het stadshuis. Morgen om 9 uur zal de gedichtenwedstrijd van start gaan. Het gedicht moet uit minimaal 20 woorden en maximaal 80 woorden bestaan. Het onderwerp van het gedicht is "de liefde". De winnaar mag een gezonde sterke koe in ontvangst nemen!
Ik zie je bij de inschrijving!

Een pennenproef als begin

‘Hebban olla vogala...’ is het oudst bekende Nederlandse liefdesversje (opgeschreven ca. 1100); in deze periode werd literatuur in de volkstaal meestal mondeling overgeleverd.

1. a. Met een ganzenveer overgeschreven regels uit Latijnse en Oudengelse teksten. Het was een soort van test, zodat het boek niet helemaal overnieuw hoeft als er wat mis is.
b. Tussen ca. 800 en 1150.


2. De meeste verhalen rijmden in die tijd, waardoor ze makkelijker te onthouden waren en goed door verteld konden worden. Dit geld ook voor de liederen van die tijd.






Hoofsheid

De hoofse cultuur ontwikkelt zich vanaf de twaalfde eeuw als systeem van gecultiveerde omgangsvormen. De literatuur speelt een belangrijke rol bij het propageren en verspreiden hiervan.

1. Welke invloed hadden de kruistochten op de hoofse cultuur?

Door de kruistochten kwamen ze gebieden tegen waar de cultuur heel duidelijk en goed was ontwikkeld. Hierdoor gingen zij zelf ook hun cultuur ontwikkelen. Dus als er geen kruistochten waren, waren ze deze gebieden met cultuur niet tegengekomen en hadden ze dus ook geen eigen hoofse cultuur ontwikkeld.

2. Lees de tekstpagina over Floris ende Blancefloer. Leg uit in hoeverre de kruistochten van belang zijn geweest voor het schrijven van deze roman.

De beschrijvingen in het verhaal van wonderbaarlijke beelden op het, zogenaamde, graf van Blancefloer, de exotische tuinen en het fantastische paleis van de emir van Babylon zijn beïnvloed door de indrukken die de kruistochtvaarders in het Midden-Oosten hadden opgedaan.

De kruistochten hebben dus door de cultuur te laten zien het schrijven van deze roman beïnvloed.

Ridderliteratuur

Ridders zijn de belangrijkste militairen van de Middeleeuwen. Ridderromans, geschreven voor en over ridders, zijn spannende verhalen over moed, trouw en liefde.

1. a. De meesten Karelromans gaan over oorlog en massa-gevechten, terwijl in de Arthurromans de nadruk ligt op individuele avonturen, toernooien en tweegevechten, en de hoofse liefde.
Arthur bleef meestal op de achtergrond, terwijl Karel het onsympathieke figuur was.
   b. De edelen hielden de helden in de romans als voorbeeld, bijvoorbeeld hun strijdlust in gevechten en hun moedige daden.
2.  - moed
    - strijdlust
    - eigen hoofdpersoon zijn

Toneel in de Middeleeuwen

Het vroegste middeleeuwse toneel is in kerken ontstaan. De abele spelen zijn de vroegste voorbeelden van ernstig wereldlijk toneel in Europa.

1a. Wat is geestelijk toneel?

Geestelijk toneel sluit nauw aan bij de verhalen die in de kerk werden verteld. Eerst waren er vooral passie- en paasspelen, waarin het lijden en de opstanding van Jezus werd uitgebeeld. Later werden ook het kerstverhaal, het leven van Maria en allerlei heiligenleven op het toneel gebracht. Ze zullen gedacht hebben dat als de prachtige verhalen uit de bijbel nu eens met een spel uitgebeeld zouden worden, zouden gewone mensen daar dan niet veel meer van opsteken?

b. Waarom kon geestelijk toneel grootser worden aangepakt dan wereldlijk toneel?

Omdat veel mensen de bijbel niet konden lezen omdat deze alleen in het Latijns geschreven was. Door het geestelijk toneel konden mensen die geen Latijn konden lezen ook het verhaal van de bijbel volgen door naar het geestelijk toneel te kijken. Hierdoor had het geestelijk toneel veel publiek

2

Laat ons in deze tuin wat met elkaar spreken, heer ridder, en probeer mijn woorden te begrijpen, dat verzoek ik u, hooggeboren edelman. Kijk eens naar deze mooie, groene boom, hoe mooi hij in bloei staat. Zijn bijzondere geur verspreidt zich tot in alle hoeken van deze hof. Hij staat in zo'n lieflijke vallei dat hij wel moet bloeien. Hij is zo edel en zo geurig dat hij een sieraad is voor de hele tuin. Stel nu dat een edele valk op deze boom neerstreek en er een bloem af haalde- daarna nooit meer een en het bij die ene bloem liet, zou u die boom daarom misprijzen En hem daarom laten omhakken? Ik verzoek u, dat u me naar waarheid antwoord geeft, edele ridder, op hoofse wijze.

Ze moeten verliefd kijken, met overdreven gebaren. Het moet op een smekende toon gevraagd worden.

Werkweek Berlijn

Mijn verwachtingen van tevoren:

8 oktober 2013-10-31

Ik denk dat het heel leuk en leerzaam wordt.

We gaan heel veel leuke bezienswaardigheden bezoeken en alle mensen die mee gaan zijn allemaal erg aardig.

Ik vind het wel jammer dat we niet in een jeugdherberg gaan. Hopelijk zijn de gastgezinnen wel leuk.

Ik hoop ook dat we veel vrije tijd krijgen.

Ik ben ook benieuwd hoe de treinreis wordt.

Veel van mijn verwachtingen klopten wel. Het was echter veel leuker dan ik had verwacht. We kregen inderdaad veel vrije tijd en we hebben veel interessante en leuke bezienswaardigheden bezocht (de gevangenis en het fietsen door Berlijn).

Erg versassend leuk was het reizen met het openbaar vervoer. Hierdoor had je veel meer het gevoel echt in Berlijn te zijn, en het is een hele andere ervaring dan telkens met de bus overal heen gebracht te worden. Het leukste vond ik de East Side Gallery, waar Maud, Carli en ik op eigen gelegenheid nog heen zijn geweest. 

De groep is heeft een hele hechte band gekregen door de werkweek. Ook de leraren waren erg aardig en het was totaal geen probleem om 4 dagen met ze opgescheept te zitten. Integendeel, het was ook heel gezellig met de leraren.

Alles bij elkaar was het zeker een geslaagde werkweek!

Dag bij Dag Verslag

Dag 1:
De eerste dag verzamelde wij om 6.15 uur op het station Weesp. Wij zijn toen met de trein vertrokken en hebben twee keer over moeten stappen. Rond 14.00 kwamen wij aan op Hauptbahnhof in Berlijn. Hier hebben wij onze bagage in kluisjes geplaatst en wij zijn toen met het openbaar vervoer vertrokken naar Hohenschönhausen. We waren hier lichtelijk laat voor en daardoor was de rondleiding door de stazi gevangenis, Hohenschönhausen, wat kort. Toch vond ik dit zeer indrukwekkend, vooral doordat we de rondleiding kregen van een man die er zelf een tijd gevangen had gezeten. Wel was de rondleiding in het Duits, dit was op zich wel te volgen maar het was soms toch wat lastig. Hierna vertrokken wij met het openbaar vervoer naar de gastgezinnen. Ik zat met Eva en Moana in een gastgezin en wij hebben die avond niet veel gedaan. Behalve kennisgemaakt met het gastgezin natuurlijk.

Dag 2:
De tweede dag verzamelde onze groep, van overigens maar 14 leerlingen en 2 leraren, zich bij het verzamelpunt om 8.30. Dit was iets wat ikzelf zeer fijn vond, door zo een kleine groep leerde je iedereen goed kennen en deed je veel samen. Wij zijn toen vertrokken naar het centrum van Berlijn en hier hebben wij met zijn allen rond gelopen, langs de bekendste bezienswaardigheden. Hierna hebben wij het werkkamp Sachsenhausen bezocht. We hadden hier weer een Duitse gids. Ik was hier al een keer geweest, maar toen zonder gids en de rondleiding was met gids toch een zeer interessanter. Vervolgens hadden wij de keuze om Checkpoint Charlie te bezoeken of terug te keren naar het centrum om hier ons eigen plan te trekken. Wij zijn toen terug gegaan naar het centrum en hebben hier geshopt. Uiteindelijk keerde wij zelfstandig weer terug naar de gastgezinnen. In de avond hebben wij nog met de hele groep afgesproken in het lokale cafe: Rabu. Dit was heel erg gezellig 

Dag 3:
De derde dag verzamelde wij weer om 8.30 toen begonnen wij de dag met Berlin On Bike, een fietstocht door Berlijn. Deze fietstocht had ik al een eerder gedaan, maar aangezien wij een andere tocht maakte was dit toch ook zeer leuk. Toen mochten wij op eigen gelegenheid even snel lunchen om vervolgens te vertrekken naar het DDR-museum. Dit was overigens geen succes aangezien het heel druk was en heel klein. Wij zijn hier toen ook weer snel vertrokken en kregen toen vrije tijd. In deze vrije tijd was het de bedoeling dat je ook op eigen gelegenheid ging eten. Ik ben zelf met een groepje vriendinnen bij een Italiaan gaan eten. Als afsluiter van de dag gingen we naar de club: Matrix, die hadden een speciale scholieren avond georganiseerd. Helaas was dit niet een echt groot succes en hier zijn we dan ook vroegtijdig weggegaan. We zijn toen nog wel met zijn allen naar hetzelfde café als de dag daarvoor gegaan, Rabu. De avond eindigde natuurlijk weer bij de gastgezinnen.\

Dag 4:
De laatste dag verzamelde wij weer om 8.30 om vervolgens naar de supermarkt te vertrekken om inkopen te doen voor de terugreis. Wij vertrokken toen naar Hauptbahnhof om hier onze bagage weer in kluisjes te plaatsen. Toen kregen wij tot 12.00 uur vrije tijd en ik ben met Maud en Carli naar East Side Gallery vertrokken. Dit vond ik zeer indrukwekkend en ook eigenlijk iets wat voor volgend jaar standaard op het programma moet staan. Toen wij weer terug kwamen vertrokken wij met de trein weer richting Nederland na een geslaagde reis naar Berlijn.

De Asielzoeker - Arnon Grunberg

Recensie

'Wie je bent is onbelangrijk, het gaat erom wie of wat anderen denken dat je bent. Daarom heb je anderen ook nodig om er enigszins achter te komen wie of wat je bent.' Dat legde Arnon Grunberg in september 1997 uit. Net als in al zijn andere boeken, wordt ook in ‘de asielzoeker’  dit uitgangspunt als moraal van het verhaal gezien.  Eveneens  wordt ook dit boek de hemel in geprezen door de lezers. Zo wint de roman in 2004 de AKO-literatuurprijs en word het gerekend als een der belangrijkste romans uit de recente Nederlandse literatuur.

Met het schrijven van dit boek getuigd Arnon Grunberg zeker van groot schijftalent, maar om het een der belangrijkste romans uit de recente Nederlandse literatuur te rekenen vind ik wat overdreven. Om maar gelijk even de toon te zetten: de Asielzoeker is het meest grijze en pessimistische boek dat ik ooit heb gelezen. (voor een samenvatting van het verhaal;  http://educatie-en-school.infonu.nl/samenvattingen/17842-leesverslag-de-asielzoeker-arnon-grunberg.html )

Ik begon deze mening al gelijk te vormen in het begin van het boek. De lezer wordt meteen gewaarschuwd met de volgende woorden: 'Liefde is je reinste discipline, net als massamoord en fabrieksarbeid, zij is niet toegeven aan je emoties maar juist ertegen vechten.' Hier wordt liefde dus eigenlijk vergeleken met erbarmelijke dingen als massamoord, en totaal niet in verband gebracht met het mooie gevoel en de fijne gedachtes dat liefde kan brengen.

Ook vind Beck, de hoofdpersoon van het verhaal, dat het leven niks te bieden heeft en hij gelooft niet in geluk en hoop.

Door deze pessimistische en sombere aspecten is het niet echt fijn boek om te lezen. Het is niet prettig om jezelf te verplaatsten in de situatie, zeker niet als je gevoelig bent voor nare sfeertjes. Ik persoonlijk hield geen fijn gevoel over na het lezen.

In tegenstelling tot Grunbergs andere boeken is er in de asielzoeker weinig sprake van humor. Pas aan het einde van het boek komt dit om de hoek kijken, maar dan heb je al 300 bladzijdes met somberheid achter de kiezen.

De structuur van het boek is merendeels chronologisch, met veel flashbacks en dialogen. De dialogen die Beck met zichzelf voert,  zijn vaak langdradig en dit kan soms een beetje saai worden. Dit zorgt ervoor dat het leesproces enigszins vertraagd wordt.  

Desondanks het pessimisme en de somberheid boeit het boek toch, door de meeslepende manier waarop het geschreven is. Alhoewel het boek dus niet echt inspirerende visies heeft, en je er zeker geen positief gevoel aan overhoud, vind ik toch dat je het boek moet hebben gelezen. Het is een apart boek, en ondanks alle de somberheid en het pessimisme is het boek zeker de moeite waard!

De Engelenmaker - Stefan Brijs

Vraag 1:

1. Victor wordt eigenlijk als heel apart en raar gezien. Door zijn hazenlip kan hij moeilijker praten en vinden mensen hem erg lelijk.
2. Het Syndroom van Asperge is vorm van autisme. Er is bij dit syndroom echter geen achterstand bij de taalontwikkeling. De hoofdpersoon, Victor Hoppe, heeft het Syndroom van Asperge en dat is vooral te zien aan de manier waarop hij contact legt met zijn omgeving. Hij is verhuisd naar een dorp waar iedereen elkaar kent en hij past eigenlijk niet zo goed in die omgeving. Victor is geen deel van de buurt en het onderscheid tussen hem en de andere bewoners is heel groot. Je kunt merken dat Victor het Syndroom van Asperge heeft door aan zijn snelle taalontwikkeling en het feit dat hij heel slim is en dat hij alles onthoudt.

38: Victor vraagt aan Charlotte Maenhout of zij op zijn kinderen wil passen, maar hij heeft helemaal niet door dat zij dit niet zo ziet zitten. Hij kan niet van haar gezicht aflezen hoe ze er werkelijk over denkt.

114: Aan het begin van het boek wordt Victor beschreven als een gesloten persoon die niet veel van anderen hoeft te weten. Dat wordt duidelijk gemaakt op het moment dat hij Charlotte niet groet wanneer zij aan komt lopen.

163-164: Victor gaat chaotisch en amateuristisch te werk. Het is onmogelijk om samenhang tussen zijn experimenten en formules te vinden. De structuur zit in Victor zijn hoofd. Woorden zijn slechts sleutels die deuren openen waarachter zich een stroom van informatie bevind.

183: Victor is zeer afstandelijk. Hij vermijdt oogcontact met anderen en laat niets van zichzelf doorschemeren aan zijn medemens.

121: Victor toont bijna nooit emoties en laat zich amper horen. Als iemand een gesprek met hem probeerde te voeren, reageerde hij meestal niet eens.

238: Victor kon uren achter elkaar met een zelfde experiment bezig zijn, zonder dat er ongeduld of ergernis ontstond. Hij was een van de begaafdste studenten ooit. Deze begaafdheid slaat niet op zijn communicatieve vaardigheden, maar op zijn intellectuele vaardigheden. Hij had ook geen contact met andere studenten en werd gezien al een “einzelgänger”.

243-244: Victor hield ervan als hij wist waar hij aan toe was. Vandaar dat hij aandacht besteedde aan strikte regels en tijdsindelingen. Een lesmethode die gebaseerd was op de abstracte vakken paste perfect bij het brein van Victor.

282-283: Het stoorde Victor niet als hij nageroepen werd. Er werden dingen gezegd Omdat hij nergens op inging werd het pesten nooit erg. Hij had een onopvallend bestaan in de klas.

Vraag 2:

A. Victor snapt niet wat goed en kwaad is. Hij kloont wezens waar veel mensen morele bezwaren tegen hebben omdat deze wezens moeite hebben met leven. Victor heeft niet door dat zijn medemens tegen zijn acties is. Daarnaast doet Victor altijd waar hij zelf zin in heeft zonder erbij na te denken wat andere mensen daarvan vinden. Hij wilt daarbij niet dat mensen hem in de weg lopen en werkt volgens zijn eigen wijze. Dat hij de teelballen van een pas gestorven man had afgesneden doet hem ook vrij weinig en hij snapt niet dat de familie van de overledene hier problemen mee zou kunnen hebben.

B. Zr. Marthe past op de kinderen van Victor waardoor Victor tijd heeft om zijn gang te gaan. Zr. Marthe heeft geen invloed op het gedrag van Victor aangezien Victor weinig inlevingsvermogen heeft.

Vraag 3:

A. Omdat iedereen altijd gestraft werd door God. God veroorzaakte natuurrampen en de verwoesting van steden. Hij doodde en strafte de mensen. Victor werd het volgende verteld door een aantal broeders: “God geeft, God neemt.” Victor vond dat onzin en was het hier niet mee eens. God gaf inderdaad, maar voor alles wat God gaf, nam Hij eens zoveel terug.

B. De broeders verzwakte het onderscheidingsvermogen van goed en kwaad. Victor heeft het Syndroom van Asperge en kan daarom alleen de kleuren zwart en wit zien. Hij kan de grijze kleur niet zien. Viktor zag daarom ook alleen de kant van God die strafte.

Vraag 4:

A. Op bladzijde 236 van het boek gebruikt zijn vader hem als een soort trots. Hij laat Viktor stukken van de Bijbel uit z’n hoofd leren om die vervolgens aan de pastoor te laten horen. Viktor kan heel goed hele stukken tekst uit zijn hoofd leren, maar interpreteert deze niet altijd even goed.

Op bladzijde 250 ontdekte Viktor dat Jezus een goed persoon was en nooit andere strafte, in tegenstelling tot God. Jezus vroeg ook om echter vergiffenis aan z’n vader, God, maar die r strafte hem juist. Viktor denkt dat God hem ook heeft gestaft door hem een hazenlip te geven bij de geboorte.

Op bladzijdes 284 tot 285 vind Viktor rust in zijn geloof, zijn visie hierop is nu definitief; God deed kwaad en Jezus deed goed.

B. Gunter Weber is de vader van Isaak. Gunter Weber was een dove jongen, en toen hij werd aangereden door een lijnbus ging Viktor naar de dode jongen toe en stal zijn teelballen. Dus de zaadcellen van Gunter werden gebruikt om de moeder van Isaak te bevruchten, dus hij is de vader.

Vraag 5:

A.Victor Hoppe heeft jaren doorgebracht in een gesticht voor ‘debielen’, de enige persoon die geloofde dat hij geen debiel is, is Zuster Marthe. Na een aantal jaar haalt zijn vader hem eindelijk uit het gesticht. Victor Hoppe geloofd dat mensen slecht of goed zijn, er is geen midden weg. Victor blijkt een genie te zijn en studeert in embryologie. Hij verbaast de wetenschap door muizen te produceren die uitsluitend manneljike of vrouwelijke ouders hadden. Hij kreeg een baan op de universiteit in Aken en kreeg hier geld om de muizen te klonen. Later werd het project stop gezet en werd hij ontslagen. Hij ging hierna zelf verder en slaagde er uiteindelijk in om zichzelf te klonen. Hier loog hij de draagmoeder voor, die hij een kind van zichzelf had beloofd. Rex Cremer, stafarts van de universiteit, weet als enige wat er werkelijk gaande is. Nadat de baby’s ter wereld waren gekomen, had Dokter Hoppe ze zelf meegenomen. Uiteindelijk komt Rex opnieuw in aanraking met de Hoppe. Hij ontmoet ook zijn kinderen en Hoppe vertelt hem dat er iets mis is met de kinderen. Ze worden veel te snel oud, elk levens jaar telt voor 10 of 15 jaar bij hun. Dit komt door een fout in hun chromosomen. De draagmoeder komt naar een tijdje terug, ze heeft spijt van haar beslissing niet voor de kinderen te zorgen. Zodra ze aankomt, is er al één kind dood, want Hoppe geeft de kinderen geen eten en aandacht meer, het klonen was tenslotte toch mislukt en hij hield zich alweer met andere dingen bezig.

B. Hij reageert er vrij nuchter, nonchalant en gemakkelijk op. Hij zegt bijvoorbeeld: ‘Maar er is niets verloren. Het was een mutatie. Niet meer dan dat. Nu weet ik het, kan ik er bij de selectie van de embryo’s op letten.’ Er wordt ook verteld dat hij de kinderen op een wetenschappelijke manier benaderde. Hij vergeleek ze ook nog steeds met muizen. ‘Ze leken zo op elkaar dat hij ze had moeten merken. Zoals bij muizen, had hij eraan toegevoegd, zonder ook maar een greintje schroom of ironie in zijn stem, alsof het een doodnormale manier van doen was geweest.’ Over het algemeen vind ik dat hij niet praat met emoties en verdriet om het overlijden van de kinderen, maar ze heel erg als objecten ziet. Het syndroom van Asperger verklaart dit denk ik voor een groot deel.

Keuzevraag 1:

A. Een “Gothic Novel” is een is literaire genre dat mysterie, roman en horror vermengt. Je kan verschillende kenmerken van een Gothic Novel herkennen in het de engelenmaker. Zo is het mysterie in dit verhaal is vooral te vinden in Victor Hoppe. Hij is een mysterieus figuur dat plotseling opduikt in een vertrouwd dorp. Dit wekt vragen op bij de burgers. Iedereen praat over hem en iedereen ziet hem als anders en als mysterieus. Ook zijn kinderen zijn vreemde mysterieuze figuren. Later in het boek ontdek je dat Victor Hoppe deze kinderen zelf gemaakt heeft. Dit is het horror deel van het boek. Op het einde van het boek wordt het duidelijk dat ook Victor Hoppe zelf een gekloond persoon is. Er is eindelijk een verklaring voor de aparte figuren. Het horror gedeelte van dit verhaal is hoe het klonen er aan toe gaat in de praktijk, dit wordt vaak ook heel uitgebreid en ranzig beschreven.

B. De Engelenmaker is zeker te beschouwen als een eigentijdse gothic novel omdat het verhaal zich afspeelt rond het tijdperk waar wij in leven. In dit dorp staat God heel centraal en het geloof is heel belangrijk voor de mensen, dat is wel minder in de maatschappij waarin wij nu leven. Wij willen ook steeds meer, net als Viktor Hoppe, we willen alles controleren. Hierdoor wordt de natuur verwoest en worden machtige mensen steeds machtiger.

Keuzevraag 2:

A. 4 mogelijke titels zijn:

-          De kloner

-          De verschrikkelijke dokter

-          Een beetje getikt

-          Autisme en doktoren zijn geen goede combinatie

B.
De kloner: “De kloner” is naar onze mening de best passende titel van het boek, omdat de hoofdpersoon in het boek, Viktor Hoppe, mensen kloont. De gekloonde creaties van Victor spelen een grote rol in het verhaal en de kloner refereert dan ook naar Victor.

De verschrikkelijke dokter: De dokter die mensen kloont, is niet zo een vriendelijke man.

Victor Hoppe is een dokter die mensen kloont. Hij houdt geen rekening met anderen en doet waar hij zelf zin in heeft. “De verschrikkelijke dokter” refereert dus naar dokter Viktor, die daadwerkelijk verschrikkelijk is.

Een beetje getikt: Victor Hoppe is een beetje getikt, want hij kloont mensen zonder geweten en doet het omdat zijn eigen jeugd niet leuk was. Onschuldige mensen zijn dus slachtoffer van Victor’s vreselijke jeugd. “Een beetje getikt” refereert naar de getikte jeugd van Victor en naar Victor’s personage zelf.

Autisme en doktoren zijn geen goede combinatie: Victor Hoppe is autistisch en daarom is het moeilijk voor hem om rekening te houden met andere mensen. Klonen is voor veel mensen ethisch gezien niet verantwoord, maar dat maakt Victor niks uit. Autisme en doktoren zijn dus geen goede combinatie, omdat je als autist geen rekening met anderen kunt houden en je dat eigenlijk wel hoort te zijn als dokter. De titel sluit dus goed aan bij het verhaal.

Keuzevraag 3:

A.                  
Gedicht 1:

Een gekloond persoon telt voor twee.

Eén persoon
met één gedachten,
kan twee zijn
na een tijdje wachten.

Eén persoon
Twee gedaantes
Een kloon
Twee gedaantes
Eén persoon

Wetenschap en de techniek,
laten de mens niet meer uniek.
- Marilène B.

Gedicht 2:

I cloned myself on Friday night.
By Saturday at three
my clone had made another clone.
They both looked just like me.

They walked like me and talked like me.
They acted like me too.
They wore my clothes and used my stuff
and did the things I do.

But worst of all they made more clones
who then made even more,
and soon my house was overrun
and I was getting sore.

They wouldn't do my homework,
clean my room, or make my bed.
They wouldn't wash the dishes,
or do anything I said.
Instead they sat and watched TV
and played computer games.
They ate up all my favorite snacks
and called each other names.

And now they like to stay up late
and keep me wide awake.
My life is wrecked, but still I hope
you'll learn from my mistake.

Don't ever try to clone yourself.
But, if you ever do,
you'd better hope your clones are not
exactly just like you.

--Kenn Nesbitt

B. In gedicht 1 wordt er beweerd dat als je gekloond bent, je niet meer uniek bent als persoon. Dat is natuurlijk ook zo. Er is immers nog een versie van een persoon. Er wordt ook gesproken over de techniek die de mens steeds minder uniek maakt. Dat komt doordat mensen elkaar steeds meer gaan nadoen doordat er meer mogelijkheden zijn om dat te doen. De schrijver wilt duidelijk maken dat het toch belangrijk is om jezelf te zijn en uniek te blijven, want de wereld is alleen maar saai als iedereen hetzelfde is.
Gedicht 2 gaat ook over klonen. Een persoon maakt een kloon van zichzelf en achteraf gaan er allemaal dingen fout. Het klonen heeft nare gevolgen en de persoon komt erachter dat het klonen helemaal geen goed idee was. Hiermee wilt de schrijver verduidelijken dat je niet moet proberen iemand anders na te doen en gewoon lekker jezelf moet blijven. Als iedereen hetzelfde is, is het leven ook niet leuk.

C. Beiden gedichten gaan over klonen, wat overigens ook het onderwerp van het boek is. In het eerste gedicht komt de techniek en wetenschap ter sprake. Deze onderwerpen hebben ook te maken met het boek, omdat zonder klonen niet zou bestaan zonder techniek en wetenschap. Ook de nadelen van klonen komen naar voren: Men is niet meer uniek, klonen leveren uiteindelijk alleen maar problemen op en er kunnen veel dingen fout gaan tijdens het klonen van mensen. In het boek was het klonen ook fout gegaan. Tot slot wordt er in beide gedichten gesproken over dezelfde gedachten en andere gelijkenissen tussen de kloon en de gekloonde. In het verhaal wordt ook veel aandacht besteed aan de gelijkenissen tussen de klonen en de gekloonde.

Recensie
De recensente, Clara Strijbosch, vindt het boek “De Engelenmaker” een goed boek. Ze vindt het goed geschreven en vindt dat de auteur het grote en kleine in het boek beheerst. De stijl van schrijven vindt Clara Stijbosch erg realistisch en overtuigend. Ze noemt de schrijfstijl zelfs het magisch realisme. Ook is ze van mening dat alles uiteindelijk mooi in elkaar grijpt.  Het standpunt dat alles in elkaar grijpt wordt ondersteund met het argument dat ze vindt dat alles aan het einde duidelijk wordt. Ze vindt het boek zo realistisch geschreven door Stefan Brijs omdat hij het onwaarschijnlijke zo goed geloofwaardig kan maken. Alle perspectieven van de personages in het boek zijn overtuigend en goed uitgewerkt en hebben hun eigen toon en stijl. Mede door dit is het boek ook zo geloofwaardig en realistisch. Mijn mening over dit boek komt aardig overeen met de menig van Clara Strijbosch. Ik vond dat Stefan Brijs het verhaal erg realistisch geschreven had, maar soms vond ik sommige situaties nog erg onwaarschijnlijk. Ookal was zijn schrijfstijl erg realistisch, had ik het wel moeilijk om me goed in te leven in sommige situaties door de onwaarschijnlijkheid ervan. Maar ik stoorde me hier niet heel erg aan en kon nog wel gewoon van het boek genieten en me inleven.