Recensie
'Wie je bent is onbelangrijk, het gaat erom wie
of wat anderen denken dat je bent. Daarom heb je anderen ook nodig om er
enigszins achter te komen wie of wat je bent.' Dat legde Arnon Grunberg in
september 1997 uit. Net als in al zijn andere boeken, wordt ook in ‘de
asielzoeker’ dit uitgangspunt als moraal
van het verhaal gezien. Eveneens wordt ook
dit boek de hemel in geprezen door de
lezers. Zo wint de roman in 2004 de AKO-literatuurprijs en word het gerekend als
een der belangrijkste romans uit de recente Nederlandse literatuur.
Met het schrijven van dit boek getuigd Arnon
Grunberg zeker van groot schijftalent, maar om het een der belangrijkste romans
uit de recente Nederlandse literatuur te rekenen vind ik wat overdreven. Om maar
gelijk even de toon te zetten: de Asielzoeker is het meest grijze en pessimistische
boek dat ik ooit heb gelezen. (voor een samenvatting van het verhaal;
Ik begon deze mening al gelijk te vormen in het begin van
het boek. De lezer wordt meteen gewaarschuwd met de volgende woorden: 'Liefde is je reinste discipline, net als
massamoord en fabrieksarbeid, zij is niet toegeven aan je emoties maar juist
ertegen vechten.' Hier wordt liefde dus eigenlijk vergeleken met erbarmelijke
dingen als massamoord, en totaal niet in verband gebracht met het mooie gevoel en
de fijne gedachtes dat liefde kan brengen.
Ook vind Beck, de hoofdpersoon van het
verhaal, dat het leven niks te bieden heeft en hij gelooft niet in geluk en
hoop.
Door deze pessimistische en sombere aspecten is het niet echt fijn boek om te lezen. Het is niet prettig om jezelf te
verplaatsten in de situatie, zeker niet als je gevoelig bent voor nare
sfeertjes. Ik persoonlijk hield geen fijn gevoel over na het lezen.
In tegenstelling tot Grunbergs andere boeken
is er in de asielzoeker weinig sprake van humor. Pas aan het einde van het boek
komt dit om de hoek kijken, maar dan heb je al 300 bladzijdes met somberheid
achter de kiezen.
De structuur van het boek is merendeels chronologisch,
met veel flashbacks en dialogen. De dialogen die Beck met zichzelf voert, zijn vaak langdradig en dit kan soms een
beetje saai worden. Dit zorgt ervoor dat het leesproces enigszins vertraagd
wordt.
Desondanks het pessimisme en de somberheid boeit het boek toch, door de meeslepende manier waarop het geschreven is. Alhoewel het boek dus niet echt inspirerende visies heeft, en je er zeker geen positief gevoel aan overhoud, vind ik toch dat je het boek moet hebben gelezen. Het is een apart boek, en ondanks alle de somberheid en het pessimisme is het boek zeker de moeite waard!
